Tích xưa bên dòng Thác Bờ: Câu chuyện về Nữ tướng có công với đất nước

 Dòng sông Đà huyền thoại nơi lưu giữ biết bao huyền tích lịch sử. Trong số đó, câu chuyện về Bà Chúa Thác Bờ – vị Nữ tướng anh dũng có công giúp vua Lê Lợi dẹp giặc – luôn sống mãi trong tâm thức người dân và du khách thập phương.

Theo các sử tích và truyền thuyết được lưu truyền, Bà Chúa Thác Bờ tên thật là Đinh Thị Vân, là con gái của một tộc trưởng người Mường ở vùng Kim Bôi, Hòa Bình cũ, hoặc còn là hiện thân của hai nữ tướng (một người Mường, một người Dao).

Dưới thời nhà Trần, khi đất nước chìm trong cảnh binh đao, giặc Minh xâm lược, Lê Lợi dấy binh khởi nghĩa. Khi nghĩa quân tiến lên Tây Bắc để dẹp loạn Đèo Cát Hãn (năm 1431), con đường thủy qua khúc sông Đà hiểm trở tại khu vực Thác Bờ là một thử thách lớn.

Chính trong hoàn cảnh khó khăn đó, Bà Đinh Thị Vân đã thể hiện lòng yêu nước và tài năng của mình:

• Hậu cần và Lương thực: Bà đã kêu gọi và vận động nhân dân địa phương (chủ yếu là người Mường, người Dao) quyên góp lương thực, thực phẩm để nuôi nghĩa quân. Sự tiếp tế kịp thời này đóng vai trò quan trọng trong cuộc hành quân gian khổ.

• Vượt thác hiểm trở: Với sự am hiểu địa hình sông nước và kinh nghiệm của người bản địa, Bà đã tổ chức lực lượng chèo thuyền, hướng dẫn nghĩa quân vượt qua khúc Thác Bờ hung dữ, nơi có ghềnh đá hiểm trở. Công lao này giúp đoàn quân của Lê Lợi di chuyển nhanh chóng và an toàn để tiến đánh quân Đèo Cát Hãn.

Nhờ sự giúp sức của bà và nhân dân địa phương, cuộc chinh phạt Tây Bắc đã giành được thắng lợi vang dội.

Sau khi chiến thắng, Bà Chúa không về kinh mà ở lại vùng Thác Bờ, tiếp tục gắn bó và giúp đỡ nhân dân:

• Dạy dân làm ăn: Bà dạy dân bản xứ trồng trọt, chăn nuôi, làm nương rẫy, đặc biệt là đánh bắt cá trên sông Đà, giúp ổn định và phát triển đời sống kinh tế cho nhân dân Mường, Dao.

• An dân trị thủy: Bà được coi là vị thần phù hộ, che chở cho người dân vượt qua những đoạn sông thác dữ dội, cầu an cho thuyền bè đi lại được bình yên trên dòng sông Đà.

Sau khi Bà Chúa qua đời, để ghi nhớ công ơn và sự linh thiêng của bà, vua Lê Lợi đã cho phép người dân địa phương lập Đền thờ Bà Chúa Thác Bờ.

Ngày nay, Đền Chúa Thác Bờ (hiện tọa lạc tại xã Thung Nai, huyện Cao Phong và xã Vầy Nưa, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình cũ, không chỉ là di tích lịch sử - văn hóa mà còn là một trong những trung tâm tâm linh lớn nhất của vùng Tây Bắc.

Tích xưa bên dòng Thác Bờ là một minh chứng hùng hồn cho tinh thần yêu nước, sự dũng cảm và tài năng của người phụ nữ Việt Nam, đồng thời thể hiện sự tri ân sâu sắc của nhân dân đối với vị Nữ tướng có công với đất nước này.