Lễ hội Đền Chúa Thác Bờ ở Hòa Bình

Là cửa ngõ của vùng Tây Bắc, Hòa Bình tự hào là mảnh đất được thiên nhiên ưu đãi và có bề dày văn hóa, đậm đà bản sắc dân tộc. 

Đến với Đền Chúa Thác Bờ, du khách sẽ được hòa mình vào thiên nhiên giữa mênh mông sông nước, giữa những hòn đảo lớn nhỏ lô nhô, xung quanh là các bản làng của người dân tộc Mường, Dao… tạo nên một bức tranh thơ mộng sơn thủy hữu tình. Chẳng thế mà có ai đó đã ví rằng “ hồ Thác Bờ như một Hạ Long thu nhỏ”…



Lễ hội Đền Bờ chính thức được tổ chức vào ngày mùng 7 tháng Giêng và kéo dài hết tháng Ba Âm lịch.

Theo truyền thuyết, Đền Bờ thờ bà chúa Đinh Thị Vân, người Mường ở Hào Tráng và một bà người Dao ở Vầy Nưa giúp Vua Lê lo liệu quân lương, thuyền mảng vượt thác Bờ tiến quân lên Mường Lễ, Sơn La dẹp loạn Tù trưởng Đèo Cát Hãn.

Trong khi vận chuyển lương thực, do sóng to gió lớn, thuyền bị đắm chìm tại Hang Miếng, còn xác bà trôi dạt về hang. Do có công với nước, bà được Vua truy phong công trạng, ban chiếu cho dân lập đền thờ, từ đó nhân dân trong vùng thường xuyên hương khói thờ phụng hàng năm..

Trong đền có 38 pho tượng lớn nhỏ, tượng thờ chính là hai pho tượng bằng đồng. Sự gắn kết giữa thiên nhiên và tín ngưỡng đã khiến cho bất cứ du khách nào khi hành hương đến Đền Bờ cũng dễ dàng tìm được sự bình yên, thư thái trong tâm hồn.

Khi đến đây, dường như mọi lo toan của cuộc sống thường ngày đã tan biến hết, thay vào đó là sự tĩnh tại, thanh thản trong tâm hồn mỗi người.

Bao giờ cũng vậy, người đi lễ cũng sẽ cầu nguyện ở đền Trình, sau đó mới lên tới đền Chúa. Mỗi ngôi đền nằm trên một hòn đảo cách xa nhau khoảng gần 20 phút đi thuyền. Mỗi ngày, Đền Bờ đón hàng ngàn khách thập phương nô nức đến lễ Phật, lễ Chúa cầu may.

Sau khi đã hành lễ xong, những người hành hương sẽ cùng nhau thưởng thức món cá nướng sông Đà chính hiệu như cá măng, cá thiểu, được xếp thành từng mớ vàng ruộm thơm lừng, có khi có hẳn 1 con gà xiên nướng trên bếp than củi hồng rực...

Năm nay, mặc dù lượng khách lớn, tàu thuyền tấp nập, nhưng nhờ tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát của lực lượng cảnh sát giao thông đường thủy và lực lượng bảo vệ an ninh trật tự, nên lễ hội Đền Bờ những ngày đầu Xuân mới diễn ra an toàn, văn minh, không có hiện tượng chèo kéo, lừa đảo đối với du khách.

Đây là tuyến du lịch sinh thái-văn hóa-tâm linh hấp dẫn, nhất là khi hồ Hòa Bình đã được đưa vào điểm du lịch trọng điểm Quốc gia.

Đáng tiếc, đến với Đền Bờ, du khách chỉ nặng phần lễ, còn phần hội hầu như chưa có hoạt động gì, trong khi các bản mường ven hồ còn tiềm ẩn nhiều giá trị văn hóa dân gian đặc sắc của người Mường, người Dao bản địa./.

Liên hệ đặt tàu đi lễ Đền Chúa Thác Bờ : Hotline : 091 448 9282 - 097 4177704 Mr Nghĩa
E-mail : denthucthacbo.vn@gmail.com
Website : denchuathacbo.vn

Nguồn bài viết : http://www.vietnamplus.vn/le-hoi-den-bo-o-hoa-binh-nhung-ngay-dau-xuan/127830.vnp

Xem chi tiết

Sự lạ ở đền thờ chúa Thác Bờ

Ít ai biết rằng, đền thờ chúa Thác Bờ (Hòa Bình) đã phải di chuyển tới 10 địa điểm, cứ khi nào nước sông Đà dâng, người dân lại di chuyển đền lên địa thế cao.

Đền thờ chúa Thác Bờ (xóm Xăng, xã Vầy Nưa, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình) giờ đã được xây dựng kiên cố bên lòng hồ thủy điện sông Đà. Nhưng ít ai biết rằng, trước đây ngôi đền này đã phải di chuyển tới 10 địa điểm, cứ khi nào nước sông Đà dâng người dân lại di chuyển đền lên địa thế cao. Ngôi đền cũ được làm bằng vôi mật đã nằm sâu dưới lòng hồ sông Đà...

Sự tích đền thờ chúa Thác Bờ và tấm bia thần

Ông Hoàng Hữu Tới (71 tuổi), thủ nhang đền thờ chúa Thác Bờ kể: Sự tích đền thờ chúa Thác Bờ gắn liền với cuộc chinh phạt đánh giặc Đèo Cát Hãn (nay thuộc tỉnh Lai Châu) của vua Lê Lợi vào mùa xuân năm 1431. Khi đoàn quân của vua Lê Thái Tổ đến Thác Bờ đã được sự ủng hộ và giúp đỡ của người dân trong đó có bà Đinh Thị Vân người dân tộc Mường (xóm Xăng, xã Vầy Nưa, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình). Bà Vân đã kêu gọi nhân dân quyên góp lương thực, thực phẩm để nuôi quân. Bà đã chèo thuyền đưa quân đi đánh giặc. Khi Lê Lợi cùng quân lính chiến thắng trở về bà tổ chức lễ hội cho dân chúng ném còn, hát múa ăn mừng.

Để đưa tiễn nhà vua về kinh đô, bà Đinh Thị Vân đã huy động người dân vào rừng chặt bương tre đóng thành bè cho quân lính ngồi hộ tống thuyền rồng của nhà vua. Để ghi nhớ công đức của bà, sau khi bà mất, Lê Lợi đã lệnh cho dân bản xứ lập đền thờ bà bên cạnh Thác Bờ.

Ông Tới bảo, cũng trong thời gian lưu lại nơi đây, vua Lê Lợi đã dùng thanh kiếm thần khắc bài thơ lên bia đá. Bài thơ đó có nội dung khích lệ tinh thần chiến đấu quả cảm của quân lính và sự anh dũng của người dân nơi đây. Do sông Đà được ngăn lại làm thủy điện, nước lòng hồ dâng cao, tấm bia đó đã được chuyển về Nhà Văn hóa trung tâm TP Hòa Bình để lưu giữ.

Ông Tới bên ngôi đền chúa Thác Bờ.

Đền thờ chúa Thác Bờ phải 10 lần di chuyển

Ông Tới cho hay, trước đây khi đập thủy điện chưa làm thì đền thờ chúa Thác Bờ được xây dựng bên dòng sông Đà, bên quốc lộ 6 đi ngang qua. Nhưng từ khi người ta ngăn sông làm thủy điện thì toàn bộ con đường số 6 cũ và ngôi đền nằm dưới lòng sông Đà. Khi đó ngôi đền được làm bằng vôi mật với 3 mái vòm rất đẹp.

Ông Tới chỉ về phía lòng hồ thủy điện sông Đà và bảo, xưa kia những quãng sông này có hàng trăm thác ghềnh. Tuy nước không sâu lắm nhưng chảy rất xiết, có nhiều con thác gầm rú như muốn nuốt chửng người và thuyền. Nhiều chuyến đò đi qua quãng sông này đã bị tai nạn. Phải là những người lái đò giỏi mới có thể vượt qua những thác ghềnh đó. Thế nên những người làm nghề sông nước khi đi qua đây thường vào đền thờ chúa Thác Bờ để hành lễ, cầu xin cho chuyến đi thuận buồm xuôi gió.

Động Thác Bờ.

Ông Tới cho hay, tính tổng cộng đền chúa Thác Bờ đã di chuyển 10 lần. Lần cuối chỉ kịp di chuyển những bảo vật từ xưa để lại, còn toàn bộ ngôi đền nằm dưới lòng hồ sông Đà. Có hai thứ quý giá nhất của đền cũ để lại là hai pho tượng bằng đồng và một chiếc chuông cổ có niên đại từ thời Thành Thái.

Hằng năm cứ đến ngày mồng 7 tháng Giêng âm lịch, người dân nơi đây tổ chức lễ hội tưởng nhớ chúa Thác Bờ. "Trong lễ hội xưa không thể thiếu con trâu trắng để tế lễ lên chúa Thác Bờ. Nhưng từ khi thầy mo Sỏn trong làng mất đi, nhiều thủ tục cổ trong lễ hội đã không còn nữa. Hiện nay chỉ có các trò chơi múa hát thông thường trong lễ hội. Tới đây UBND tỉnh Hòa Bình đang có kế hoạch khôi phục lại lễ hội theo đúng thủ tục từ thời xa xưa", ông Tới cho biết.

Theo : http://kienthuc.net.vn/giai-ma/su-la-o-den-tho-chua-thac-bo-227493.html

Xem chi tiết

Bản văn: Bà chúa Thác Bờ

Văn Chúa Thác Bờ được sử dụng trong lời hát văn Chúa Thác Bờ hay chính là hát chầu văn Chúa Thác Bờ. Bản văn Chúa Thác Bờ có 3 bản:

Bản 1:

Ai lên tới Thung Nai, Đà Bắc

Ngược sông Đà bến ngọc lung linh.

Ai lên lễ Mẫu Hòa Bình,

Chợ Bờ Hang Miếng, thác ghềnh cheo leo

Chợ Phương Lâm sớm chiều đông đúc

Đội ngư phường độc mộc bán buôn

Chuông đền văng vẳng sớm hôm

Xa nghe tiếng hú gọi hồn rừng rừng ngang

Danh Chầu thác sơn trang lừng lẫy

Đất Hòa Bình đã dậy oai linh

Nửa đêm giờ tý hiện hình,

Áo pha màu tuyết bên mình túi dao

Thường vượt suối băng đèo hái thuốc

Luyện một bầu tiên dược hồi sinh

Nức danh Chầu Thác Hòa Bình

Vì đời đem lại tuổi xuân cho đồng

Gieo lúa mạch ngô khai sắn đỗ

Cho người đời trăm hộ yên vui

Non tiên cảnh vật xa vời

Cô tiên Chầu Thác vốn người sơn trang

Đã bao lần khai hoang mở lối

Giúp dân lành sớm tối lên công

Bao năm đục núi khơi dòng

Đem nguồn nước ngọt ấm lòng dân sinh

Tuổi đôi tám xuân xanh vừa độ

Tài lược thao văn võ kiếm cung

So bề: ngôn, hạnh, công dung

Trừ gian dẹp loạn khắp vùng biên cương

Đức nhân hiếu đôi đường vẹn cả

Nguyện vì đời một dạ đinh ninh

Vì đời đem lại thanh bình

Cho cây chắc rễ cho cành nở hoa

Tay tô điểm sơn hà cẩm tú

Cứu muôn người trăm họ an vui

Gương xưa còn để cho đời

Tấm gương chầu Thác muôn đời noi theo

Đường nhân sự hiểm nghèo đã trải

Nhẹ gót hài trở lại sơn trung

Phép mầu lục trí thần thông

Lánh đường lục đạo thoát vòng tử sinh

Dẫu sự tích văn trình một bản

Thính Chầu bà chứng giáng lai lâm

chữ rằng Thần giáng lưu ân

Chầu Bà lưu phúc thiên xuân thọ trường.

Bản 2:

Thanh nhàn dạo khắp nơi nơi

Nay đà Suối Rút, Kim Bôi, Hòa Bình

Núi ngũ nhạc rừng xanh mở lối

Qua Lương Sơn thắng tới Dốc Kun

Non cao khuất khúc dặm trường

Dân cư vắng vẻ xóm làng lơ thơ

Trâu gõ mõ tiếng gà cục tác

Vượn ru con tha thiết đêm thâu

Chim Công múa quạt bên lầu

Những chim khảm khắc về chầu ca vang

Bên sườn núi nhà sàn mấy lớp

Cầu thang mây nhẹ gót rung rinh

Tắc kè dong dả cầm canh

Đàn ong lấy mật lượn quanh bản mường

Dưới chân núi măng giang măng lứa

Cùng măng tre nấm mọc thơm bay

Khế chua sung chát gừng cay

Bí ngô mướp đắng ngô khoai lạc vừng

Tiều hớn hở băng rừng đốn củi

Dưới sông Đà vịt lội nhấp nhô

Ai lên cảnh đẹp Thác Bờ

Trước non sông núi đền thờ trang nghiêm

Vách núi nghiêng bên hồ nước chảy

Danh Chầu Bà vang dậy bốn phương

Thung Nai bản ấp họ Mường

Nhà sàn ven suối có đường lên non

Tiếng chim non véo von đầu núi

Con đường mòn thẳng lối ra sông

Say say vò rượu cay nồng

Bập bùng ánh lửa tiếng cồng tiếng chiêng

Thượng đệ tử án tiền tấu đối

Lập đàn tràng sám hối cửa thiêng

Thỉnh Chầu trắc giáng bản đền

Khuông phù đệ tử thiên niên thọ trường

Bản 3:

Vầng nhật nguyệt đêm ngày soi tỏ

Cảnh Thác Bờ rực rỡ càn khôn

Lô xô đá mọc đầu nguồn

Khen ai khéo tạo thác luồng chơi vơi

Cảnh Thác Bờ là nơi thánh tích

Lập đền thờ thanh lịch xiết bao

Sông Đà nước chảy rì rào

Sau đền đá mọc thấp cao mấy tầng

Cảnh thanh tiên thiều quan soi tỏ

Chầu Thác Bờ tiên nữ giáng sinh

Họ Mường áo trắng đai xanh

Lưng đeo xà tích bên mình túi dao quai

Đôi mắt phượng hoa cài trâm giắt

Vầng trán xinh vẻ mặt càng tươi

Môi son nở đóa hoa cười

Thanh tân lịch sự nét ngời thu ba

Tóc rườm rà rẽ đôi cánh phượng

Nét cong cong uốn lượn đường tơ

Xinh xinh để liễu thẫn thờ

Người xinh thời cảnh Thác Bờ thêm xinh

Thú hữu tình rong chơi các ngả

Bước ngao du khắp cả non cao

Mường Bi, Mường Nậm, phố Sào

Trồng Mâm, Yên Lịch lại vào Kim Bôi

Chiếc thuyền rồng chèo chơi bến ngọc

Dọc sông Đà dạo khắp suối khe

Hang Miếng, Suối Rút chèo về

Ngược xuôi xuôi ngược thuyền về động tiên

--------------------------------------


Bà Chúa Thác Bờ. Bà vốn là người Mường, sinh quán ở đất Hòa Bình dưới thời nhà Lê (có người nói là thời Trần). Chúa Thác Bờ tên thật là Đinh Thị Vân, con gái một gia đình tộc trưởng người Mường ở Kim Bôi, Hòa Bình. Chúa xưa vốn là tiên nữ, giáng sinh vào nhà họ Đinh, sau này, đất nước gặp cơn loạn lạc, bà đã tập hợp dân Mường liên kết với các dân tộc khác ở vùng đất Hòa Bình, đứng lên đánh đuổi quân xâm lược. Sau khi đã đánh đuổi được bọn ngoại xâm, bà được triều đình giao cho cai quản vùng đất Mường ở Hòa Bình. Tại đây bà giúp dân ổn định cuộc sống, dạy nhân dân lên rẫy làm nương, xuống sông Đà thả lưới đánh bắt cá (tương truyền Chúa Thác còn là người giúp dân trị thủy, chế ngự con sông Đà cuồn cuộn sóng hung dữ). Khi thanh nhàn, chúa lại một mình trên chiếc thuyền độc mộc, chèo từ Bến Ngọc, Sông Đà đi du ngoạn khắp các thắng cảnh.

Chúa Thác Bờ rất hay ngự về đồng, thông thường Chúa Thác thường hay ngự về sau Chầu Đệ Tam (vậy nên có người lại gọi là Chầu Thác Bờ nhưng đôi khi có người lại hầu Chúa Thác sau Chúa Mường Đệ Tam Lâm Thao hoặc hầu chúa sau Chầu Bé Thượng), nhưng Chúa Thác Bờ thường hay ngự về hơn Chầu Đệ Tam và có khi người ta không thỉnh Chầu Đệ Tam mà thỉnh luôn chúa về chứng tòa Sơn Trang màu trắng rồi thả cá phóng sinh trong đại lễ khai đàn mở phủ. Chúa ngự về đồng thường mặc áo trắng, quầy đen, đai xanh, bên hông có xà tích bạc, chúa về khai cuông rồi một tay cầm chèo, một tay cầm mồi, bẻ lái dạo chơi trên sông Đà. Đền Chúa Thác Bờ là địa danh thắng cảnh hàng năm được rất đông du khách đến chiêm bái, được lập ở thị xã Hòa Bình, ngay trên hòn đảo giữa dòng sông Đà, ngoài ra còn có một nơi còn lưu lại thánh tích rõ ràng nhất của Chúa Thác Bờ là Động Tiên_nằm sừng sững giữa dòng sông Đà cuộn sóng. Từ các địa danh này đi tới nhà máy thủy điện Hòa Bình rất gần và đều phải đi bằng ca nô mới tới được. Ngày tiệc cúa Chúa Thác Bờ là ngày 1/4 âm lịch (có người nói là 12/4 âm lịch).

Sưu tầm./.

Xem chi tiết