Nhiều người cho rằng chúa Sơn Trang cũng có 3 vị cơ bản là chúa Mường. Trong sách cúng có câu hiệu viết Chúa Mường Sắc Tướng Đại Vương Bạch Anh Quản Trưởng Sơn Lâm Công Chúa. Điều này chứng minh cho quan điểm Chúa Mường thực ra là chúa Sơn Trang. Chúa Mường Chúa Sơn Trang là sự kết hợp chuyển hóa đảo kiếp của các vị từ nhiều đời để sau này lấy một điểm chung nhất định.
Thần tích: Trên Toà Sơn Lâm Sơn Trang có 18 Chúa Bói,12 Chúa Chữa, nhưng khi hầu đồng , chỉ thỉnh ba vị tối thượng gọi là Tam Vị Chúa Mường , ba vị Chúa này là những người phụ nữ nhân đức , cả đời làm việc phúc giúp dân chúng và triều đình nên được người đời nhớ ơn và lập đền thờ :
1/ Chúa Đệ Nhất Thượng Thiên: Chúa Thượng ,bà là người giúp vua trị quốc an dân , hơn nữa theo quan niệm , Chúa Đệ Nhất là người nắm giữ sổ Tam Tòa , trông coi mọi việc nên được tôn làm Chúa Thượng ,ngoài ra thì những người có tài cúng lễ đều là do bà dạy và ban lộc nên đều phải do bà Chúa Thượng dạy đồng, khi về đồng bà mặc áo gấm hoặc lụa đỏ thêu hoa thêu phượng , và chỉ cầm quạt khai quang,khám xét bản đền,chứng tâm cho lòng thành của gia chủ
2/ Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ (Chúa Nguyết Hồ): Chúa Bói, bà là người có tài xem bói , tương truyền mỗi khi đức vua ra trận đều nhờ người đến thỉnh bà bấm đốt tay xem xét , những người xem bói đều phải lập đàn tôn nhang Bà Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ gọi là mở đàn Chúa Bói,khi về đồng bà mặc áo xanh, múa mồi.Đền thờ bà là Đền Nguyệt Hồ ,Phố Kép ,Bố Hạ , Bắc Giang
3/ Chúa Đệ Tam Lâm Thao: Chúa Chữa , bà còn đựoc gọi là Chúa Ót, bà chúa mồ côi cha mẹ từ bé và bị mù nhưng bà lại có tài bốc thuốc nam cứu dân ,khi về đồng bà mặc áo trắng , đội khăn choàng trắng và múa mồi.Đền thờ bà là Đền Lâm Thao,Cao Mại,Việt Trì, Phú Thọ.
1/ Chúa Đệ Nhất Thượng Thiên: Chúa Thượng ,bà là người giúp vua trị quốc an dân , hơn nữa theo quan niệm , Chúa Đệ Nhất là người nắm giữ sổ Tam Tòa , trông coi mọi việc nên được tôn làm Chúa Thượng ,ngoài ra thì những người có tài cúng lễ đều là do bà dạy và ban lộc nên đều phải do bà Chúa Thượng dạy đồng, khi về đồng bà mặc áo gấm hoặc lụa đỏ thêu hoa thêu phượng , và chỉ cầm quạt khai quang,khám xét bản đền,chứng tâm cho lòng thành của gia chủ
2/ Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ (Chúa Nguyết Hồ): Chúa Bói, bà là người có tài xem bói , tương truyền mỗi khi đức vua ra trận đều nhờ người đến thỉnh bà bấm đốt tay xem xét , những người xem bói đều phải lập đàn tôn nhang Bà Chúa Đệ Nhị Nguyệt Hồ gọi là mở đàn Chúa Bói,khi về đồng bà mặc áo xanh, múa mồi.Đền thờ bà là Đền Nguyệt Hồ ,Phố Kép ,Bố Hạ , Bắc Giang
3/ Chúa Đệ Tam Lâm Thao: Chúa Chữa , bà còn đựoc gọi là Chúa Ót, bà chúa mồ côi cha mẹ từ bé và bị mù nhưng bà lại có tài bốc thuốc nam cứu dân ,khi về đồng bà mặc áo trắng , đội khăn choàng trắng và múa mồi.Đền thờ bà là Đền Lâm Thao,Cao Mại,Việt Trì, Phú Thọ.
*** Văn khấn - hát văn Tam Vị Chúa Mường ***
1: VĂN CHÚA TÂY THIÊN
Dâng văn tam vị Chúa Mường
Thỉnh Chúa đệ nhất Hùng vương ngự về
Cổ triều Đinh,Lý,Trần,Lê
Sắc phong thượng đẳng biển đề tối linh
Tây Thiên,Tam Đảo địa linh
Thạch Bàn ,Chúa ngự cảnh thanh nhiệm mầu
Nhang thơm thành kính quỳ tâu
Tiếng dâng một bản văn chầu Chúa Tiên
Chúa Bà đệ nhất Tây Thiên
Hùng Vương thánh tổ cầm quyền vào ra
Đại Đình,Tam Đảo quê nhà
Thông reo trúc hóa rườm rà tốt tươi
Dạo chơi non nước đôi nơi
Khi sang Cao Mại khi chơi Nguyệt Hồ
Có phen Chúa tới kinh đô
Phép hay biến hiện thần cơ nhiệm mầu
Sửa sang gương lược trầu cau
Thỉnh Chúa ngự đồng giáng thế lai lâm
Thử lòng trần thế chữ tâm
Thay quyền thiên địa cầm cân thăng bằng
Cứu cho thoát khỏi gian truân
Cứu cho thoát khỏi trầm luân đọa đầy
Trần gian lắm nỗi chua cay
Phúc mỏng nghiệp dày tâm tợ bóng đêm
Thành tâm van vái chúc nguyền
Tu nhân tích đức thánh tiên độ trì
Trước thời xét sở di âm phước
Sau thời xem tâm đức tu thân
Trên phù quốc dưới cứu dân
Khuông phù đệ tử thiên xuân thọ trường.
2: CHÚA ĐỆ NHỊ NGUYỆT HỒ
- Bản 1:
Ai lên đến Cao Sơn Bạch Mã
Hỏi thăm Đền Chúa Nguyệt nơi nao
Hỏi thăm ga Kép mà vào
Ngôi đền Chúa ngự khác nào động tiên
Bốn mùa hoa trái dâng lên
Bạn tiên tấp nập đôi bên ra vào
Trước ngôi cao rầu rầu nét mặt
Chiếc gậy son chúa đặt phía sau
Lá trầu với lại quả cau
Tiền đài chiếc tráp sơn màu xanh lam
Chúa ngồi đó lòng đau như cắt
Dưới trần phàm bao kẻ u mê
Nhớ người con gái thôn quê
Không may nhỡn đãng phải bề khổ tâm
Sống âm thầm mồ côi cha mẹ
Gặp được Thầy Quỷ Cốc tiên sinh
Một đời làm phúc quên mình
Truyền ban ấn quyết đặt tên Nguyệt Hồ
Tiếng đồn cho tới kinh đô
Có bà Chúa Bói Nguyệt Hồ rất hay
Cửa nhà gia sự hôm nay
Mồ mả đất cát Chúa rầy chỉ cho
Âm dương chồng vợ căn do
Hợp tan tan hợp chỉ cho rõ ràng
Tiền hậu vận mọi đàng hay dở
Việc trong ngoài lầm lỡ chỉ cho
Về đồng phán bảo nguyên do
Có căn có số phải lo trình đồng
Tam đầu cửu vĩ thuyền rồng
Thoi xanh rừng núi sớ hồng kim ngân
Hình hài nón chúa kính dâng
Lập đàn thỉnh chúa lai lâm ngự về
Phép tiên chúa đáng tài cứu thế
Tiếng oai linh quyền chế nơi nơi
Phép tiên xoay đất chuyển trời
Gia công hộ phép cứu người trần gian
Thỉnh mời tiên chúa lai loan
Khuông phù đệ tử nhân khang thịnh cường.
VĂN CHÚA BÓI NGUYỆT HỒ
- Bản 2:
Rừng tùng bách bốn mùa rợp bóng
Cánh sen hồng còn đọng hơi sương
Hay đâu là sự phi thưòng
Nguyệt hồ chuá bói anh linh ai tày
Ơn lão tổ theo thày học đạo
mười năm tròn tu kiếp thiên gia
nói rồi binh lửa can qua
Mẫu cho giáng thế trừ tà cứu dân
Nhớ tích xưa đời Lê Thái Tổ
Một thôn nghèo mái đổ màn sưong
Lam chiều rặng cúc đưa hương
Chim ca vượn hót bên đường hoa chen
Khắp chuyện lạ trên trơì dưới bể
Có những điều ko thể tìm ra
Tử sinh vận hạn trong nhà
Khí hư vận kém toàn gia tới kỳ
Đường tài lộc sinh ly địa lý
Hay huyết ly mộng mị thuỷ phong
Ý đồ đen trắng đục trong
Người sinh số mệnh đo lòng thanh tao
Đường vận mệnh ai nào biết truớc
Kêu chúa bà thời đựoc biết ngay
On trên thánh tổ cao dày
Truyền cho ấn quyết ra tay phù đời
Thủo nam việt nhớ xưa nguồn cội
Chúa có tài bấm độn lục nhâm
Phép tiên xem bói nhập thần
Xem trong thế sự thăng trầm ra sao
Dù ai bị ma cao phù quyết
bệnh thời làm chẳng biết căn do
Linh phù bùa yểm bà cho
trừ tà diệt quỷ khiến cho lại lành
Tiết xuân xanh thành tâm khấn nguyện
Tiến văn chầu chúa Nguyệt cung nga
Hương thơm tấu thỉnh ba toà
Độ cho đồng tử vinh hoa thọ trường.
3: VĂN CHÚA LÂM THAO
Lâm Thao Cao Mại quê nhà
Anh linh trắc giáng Chúa Bà Đệ Tam
Quyền hành cai quản sơn trang
Sơn lâm các động xa gần làm tôi
Anh linh lừng lẫy núi đồi
Nữ trung oanh kiệt toàn tài kiếm cung
Tuân lệnh sai thiên đình sắc chỉ
Chúa giáng trần diệt lũ tà kinh
Chúa sai vạn vạn binh hùng
Gần xa đâu đó dốc lòng không sai
Chúa đi khắp bốn phương trời
Trung linh thần nữ đền thờ chí công
Hùng Vương thánh tổ lạc hồng
Sớm khuya chầu chực ngai rồng vào ra
Ngắm xem khắp hết gần xa
Vào chùa Hương Tích Phật Bà Quan Âm
Một lòng mộ đạo nhất tâm
Quy y Phật Tổ thần thông nhiệm màu
Dù ai hiếu đạo kêu cầu
Nhang đăng khấn nguyện hương hoa cúng dàng
Phép tiên Chúa giáng một khi
Cứu dân độ thế tức thì tan không
Dạo chơi nam bắc tây đông
Lầu son phủ tía đền rồng vào ra
Chúa vào cửa Mẫu tâu qua
Lạng Sơn Bắc Lệ lại ra phủ Hòn.
Hỏi thăm Đền Chúa Nguyệt nơi nao
Hỏi thăm ga Kép mà vào
Ngôi đền Chúa ngự khác nào động tiên
Bốn mùa hoa trái dâng lên
Bạn tiên tấp nập đôi bên ra vào
Trước ngôi cao rầu rầu nét mặt
Chiếc gậy son chúa đặt phía sau
Lá trầu với lại quả cau
Tiền đài chiếc tráp sơn màu xanh lam
Chúa ngồi đó lòng đau như cắt
Dưới trần phàm bao kẻ u mê
Nhớ người con gái thôn quê
Không may nhỡn đãng phải bề khổ tâm
Sống âm thầm mồ côi cha mẹ
Gặp được Thầy Quỷ Cốc tiên sinh
Một đời làm phúc quên mình
Truyền ban ấn quyết đặt tên Nguyệt Hồ
Tiếng đồn cho tới kinh đô
Có bà Chúa Bói Nguyệt Hồ rất hay
Cửa nhà gia sự hôm nay
Mồ mả đất cát Chúa rầy chỉ cho
Âm dương chồng vợ căn do
Hợp tan tan hợp chỉ cho rõ ràng
Tiền hậu vận mọi đàng hay dở
Việc trong ngoài lầm lỡ chỉ cho
Về đồng phán bảo nguyên do
Có căn có số phải lo trình đồng
Tam đầu cửu vĩ thuyền rồng
Thoi xanh rừng núi sớ hồng kim ngân
Hình hài nón chúa kính dâng
Lập đàn thỉnh chúa lai lâm ngự về
Phép tiên chúa đáng tài cứu thế
Tiếng oai linh quyền chế nơi nơi
Phép tiên xoay đất chuyển trời
Gia công hộ phép cứu người trần gian
Thỉnh mời tiên chúa lai loan
Khuông phù đệ tử nhân khang thịnh cường.
VĂN CHÚA BÓI NGUYỆT HỒ
- Bản 2:
Rừng tùng bách bốn mùa rợp bóng
Cánh sen hồng còn đọng hơi sương
Hay đâu là sự phi thưòng
Nguyệt hồ chuá bói anh linh ai tày
Ơn lão tổ theo thày học đạo
mười năm tròn tu kiếp thiên gia
nói rồi binh lửa can qua
Mẫu cho giáng thế trừ tà cứu dân
Nhớ tích xưa đời Lê Thái Tổ
Một thôn nghèo mái đổ màn sưong
Lam chiều rặng cúc đưa hương
Chim ca vượn hót bên đường hoa chen
Khắp chuyện lạ trên trơì dưới bể
Có những điều ko thể tìm ra
Tử sinh vận hạn trong nhà
Khí hư vận kém toàn gia tới kỳ
Đường tài lộc sinh ly địa lý
Hay huyết ly mộng mị thuỷ phong
Ý đồ đen trắng đục trong
Người sinh số mệnh đo lòng thanh tao
Đường vận mệnh ai nào biết truớc
Kêu chúa bà thời đựoc biết ngay
On trên thánh tổ cao dày
Truyền cho ấn quyết ra tay phù đời
Thủo nam việt nhớ xưa nguồn cội
Chúa có tài bấm độn lục nhâm
Phép tiên xem bói nhập thần
Xem trong thế sự thăng trầm ra sao
Dù ai bị ma cao phù quyết
bệnh thời làm chẳng biết căn do
Linh phù bùa yểm bà cho
trừ tà diệt quỷ khiến cho lại lành
Tiết xuân xanh thành tâm khấn nguyện
Tiến văn chầu chúa Nguyệt cung nga
Hương thơm tấu thỉnh ba toà
Độ cho đồng tử vinh hoa thọ trường.
3: VĂN CHÚA LÂM THAO
Lâm Thao Cao Mại quê nhà
Anh linh trắc giáng Chúa Bà Đệ Tam
Quyền hành cai quản sơn trang
Sơn lâm các động xa gần làm tôi
Anh linh lừng lẫy núi đồi
Nữ trung oanh kiệt toàn tài kiếm cung
Tuân lệnh sai thiên đình sắc chỉ
Chúa giáng trần diệt lũ tà kinh
Chúa sai vạn vạn binh hùng
Gần xa đâu đó dốc lòng không sai
Chúa đi khắp bốn phương trời
Trung linh thần nữ đền thờ chí công
Hùng Vương thánh tổ lạc hồng
Sớm khuya chầu chực ngai rồng vào ra
Ngắm xem khắp hết gần xa
Vào chùa Hương Tích Phật Bà Quan Âm
Một lòng mộ đạo nhất tâm
Quy y Phật Tổ thần thông nhiệm màu
Dù ai hiếu đạo kêu cầu
Nhang đăng khấn nguyện hương hoa cúng dàng
Phép tiên Chúa giáng một khi
Cứu dân độ thế tức thì tan không
Dạo chơi nam bắc tây đông
Lầu son phủ tía đền rồng vào ra
Chúa vào cửa Mẫu tâu qua
Lạng Sơn Bắc Lệ lại ra phủ Hòn.
Nguồn : Internet tổng hợp
